Wczytując się w założenia projektowanej nowelizacji ustawy Prawo budowlane i analizując je wraz z uzasadnieniem, ogłoszonym w druku sejmowym nr 156, wyraźnie rzuca się w oczy fakt, że w proponowanych rozwiązaniach ustawodawca zupełnie pominął tereny rodzinnych ogrodów działkowych i budowanych na ich terenach altan działkowych. Nie wiemy czy działanie takie było świadome czy nie, lecz bez wątpienia przyjęcie zapisów w proponowanym kształcie spowoduje powstanie luki prawnej, która prowadzić będzie wprost do akceptacji i usankcjonowania łamania prawa przez osoby, które wykorzystują ROD do swych partykularnych celów. Chodzi tu oczywiście o uproszczoną legalizację samowoli budowlanych powstałych dawniej niż przed dwudziestoma laty.
Proponowane przepisy określają co prawda obiekty podlegające możliwości uproszczonej legalizacji jako te, które wymagały pozwolenia na budowę lub zgłoszenia i z różnych przyczyn ich właściciele aktualnie pozwoleniami tymi i zgłoszeniami nie mogą się wykazać. Altany działkowe natomiast nigdy nie wymagały uzyskania pozwolenia na budowę ani zgłoszenia do odpowiedniego organu, musiały jedynie spełniać ustawowe wymogi co do ich maksymalnej powierzchni. Każda altana, której powierzchnia przekraczała ustawowe wymiary stanowiła automatycznie samowolę budowlaną. Nauczeni jednak wieloletnim doświadczeniem (choćby słynnym już wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego definiującym altanę jako obiekt lekki i ażurowy, co w konsekwencji doprowadziło do powstania inicjatywy ustawodawczej „STOP rozbiórkom altan”), obawiamy się, że brak odniesienia do terenów ROD stanowić będzie furtkę do obchodzenia przepisów lub ich nieprawidłowego stosowania, co w konsekwencji przyczyni się do całkowitego zaburzenia ładu prawnego w rodzinnych ogrodach działkowych.
Wielka szkoda, że przedstawiciele milionowego stowarzyszenia ogrodowego jakim jest Polski Związek Działkowców, nie zostali zaproszeni do konsultacji w sprawie projektu. Pominięcie stanowiska organizacji, która zarządza tysiącami ROD, na których pobudowane są obiekty budowlane wydaje się wręcz nieprawdopodobne. Nieprawdopodobne tym bardziej, że z pewnością każdy parlamentarzysta słyszał (a na pewno powinien słyszeć) o problemie budownictwa ponadnormatywnego i zamieszkiwania na altanach działkowych.
Warto zwrócić w tym miejscu uwagę na uzasadnienie wprowadzenia projektowanego art. 49f, który według treści sejmowego druku, miał na celu przede wszystkim wyeliminowanie niepewności prawnej osób, które z różnych przyczyn nie mogą legitymować się wymaganymi pozwoleniami na budowę lub dokonanymi zgłoszeniami. Projektodawca powołuje się w przedmiotowym uzasadnieniu na sytuacje osób, które np. mieszkają w domach pobudowanych przed 1995r., kiedy to istniały określone terminy na przechowywanie dokumentacji budowlanej. Aktualnie nie sposób jest więc zweryfikować, czy takie pozwolenia istniały i zostały zniszczone bądź zaginęły, czy też nigdy ich nie było. O ile uproszczona legalizacja być może znajduje uzasadnienie w takich i podobnych przypadkach, to z całą pewnością nie może odnosić się ona do ponadnormatywnych altan działkowych. Ich istnienie zawsze bowiem było nielegalne i nie mogło ich sankcjonować żadne pozwolenie na budowę, gdyż zwyczajnie nigdy nie można było takiego pozwolenia uzyskać. W przypadkach altan działkowych uzasadnienie projektu jest bezprzedmiotowe, gdyż przedstawione w nim sytuacje nigdy nie mogły dotyczyć tego typu budowli. Jakkolwiek wydaje się to oczywiste, to niestety niejednokrotnie już przekonaliśmy się, że brak bezpośredniego odniesienia do ROD w powszechnie obowiązujących przepisach może oznaczać chaos i dawać możliwość nadużyć. Dlatego też właśnie uzasadnionym jest wprowadzenie do projektu zapisów, które zabezpieczą rodzinne ogrody działkowe, ich rolę i funkcje, i wykluczą wszelką możliwość legalizacji ponadnormatywnych altan.
Okręgowy Zarząd Świętokrzyski PZD w Kielcach w pełni popiera więc propozycję poprawek do projektowanej nowelizacji przedstawioną przez Jednostkę Krajową stowarzyszenia ogrodowego. Uważamy, że w nowelizacji bezwzględnie powinno się znaleźć odniesienie do altan działkowych, które w sposób bezpośredni uniemożliwi uproszczoną legalizację samowolnie pobudowanych ponadnormatywów. Tylko takie rozwiązanie będzie bowiem gwarancją na zachowanie ładu w Ogrodach, które są przede wszystkim urządzeniami użyteczności publicznej i terenami zielonymi podlegającymi ochronie według przepisów o ochronie gruntów rolnych leśnych oraz ochronie przyrody i środowiska. Na terenach rodzinnych ogrodów działkowych nie ma i nie może być miejsca na legalizację budowli, które od samego początku stanowiły jawne łamanie przepisów prawa i obowiązujących zasad współżycia społecznego.
Wiceprezes OŚ PZD Prezes OŚ PZD
Wiesław Kamiński Edward Galus
Kielce, dn. 28.01.2020r.